Ғылым бөлімі мамандары биыл 28-ақпан күні, Ақсай филиалы, Ойжайлау сайында теңіз деңгейінен 1700 м биікте тал популяциясының бүршік ату кезеңіне куә болды. Ерте бүршік ату процесі – кей өсімдік түрлерінде байқалатын ботаникалық құбылыс. Өз уақытынан ерте гүлдеу кезінде көптеген өсімдіктер әдеттегі репродуктивті циклден ауытқиды. Бұл құбылыс олардың әртүрлі экологиялық және генетикалық ауытқуға байланысты болуы мүмкін. Бұл құбылысқа қатысты бірнеше көзқарастар бар, олар:
- Генетикалық вариация: талдың кейбір түрлерінде генетикалық вариациялар даралардың немесе популяциялардың ерте бүршік жаруға әкелуі мүмкін. Бұл генетикалық факторлар гүлдеу уақытына әсер етіп, талдың ерте гүлдеуіне ықпал етеді.
- Қоршаған орта факторлары: Температура, жарық әсері, ылғал деңгейі және қоректік заттардың қолжетімділігі сияқты қоршаған ортаның оң жағдайлары талды ерте «оятуы» мүмкін.
- Климатқа бейімделу: талдың ерте гүлдеуін белгілі бір климаттық жағдайларға бейімделу деп санауға болады. Ерте гүлдеу ағаштардың құрғақшылық немесе аяз сияқты қолайсыз жағдайларға дейін көбеюге және тұқым салуына мүмкіндік береді.
- Репродуктивті стратегия: Ерте гүлдеуді тал ағаштарын бәсекелестік артықшылықпен қамтамасыз ететін репродуктивті стратегия ретінде қарастыруға болады. Популяциядағы басқа дараларға қарағанда ерте гүлдеп, тұқым шығара отырып, ерте гүлдейтін талдар олардың сәтті көбею және таралу мүмкіндігін арттыруы мүмкін.
Тұтастай алғанда, талдардың ерте бүршік атып, гүлдеуі – олардың репродуктивті биологиясы мен бейімделу стратегияларының ерекше аспектісі. Бұл құбылысты қозғайтын факторларды зерттей отырып, ғалымдар қоршаған ортаның проблемаларына жауап ретінде өсімдіктердің дамуы мен эволюциясын тереңірек түсінуге мүмкіндік алады.
Авторы: Кіші ғылыми қызметкер Тұрсынбай К.С.
Фото авторы: Ғылыми қызметкер Жапарқұлов Т.М.